Bitcoin Nedir?

Bitcoin tümüyle merkeziyetsiz bir dijital kripto paradır. Elinizde ya da banka hesabınızda tutabileceğiniz ABD dolarının aksine, Bitcoin’i kontrol eden merkezi bir otorite ya da merkezi hale getirilmiş bir ödeme sistemi bulunmuyor. Bitcoin bunun yerine, banka, merkez bankası veya ödeme merkezi gibi bir aracı kurum olmaksızın, dünyanın her yerinden insanların birbirine Bitcoin göndermesine ve almasına olanak tanıyan kişiler arası (P2P) bir ağ üzerinde çalışıyor.

Bugün CMC’de sıralanan binlerce kripto para birimi olsa da, Bitcoin dünyadaki ilk kripto paraydı. “Satoshi Nakamoto” takma adını kullanan bir kişi veya grup, 31 Ekim 2008 günü, bugünlerde dünyaca bilinen Bitcoin makalesini yayımladı.

Makalenin ilk satırında şu ifade yer alıyor: “Elektronik paranın tümüyle eşler arası çalışan versiyonu, online ödemelerin finansal bir kuruluş aracılığı olmaksızın bir taraftan diğerine direkt olarak gönderilmesine olanak tanır.”

Bitcoin ağı 3 Ocak 2009 tarihinde faaliyete geçerek kripto para devrimini başlattı.

Bitcoin Nasıl Çalışır?

Bitcoin tümüyle merkeziyetsiz bir dijital para birimi olarak kendinden önceki hiçbir varlığa benzemiyor.

Dijital çağdan önce herkes, paranın fiziksel formlarıyla işlem yaptı. Bu süreç çiftlik hayvanları ve tuz ile başladı, gümüş ve altınla devam etti ve kağıt paraya kadar geldi. Paranın “dijitalleştirilmesi” henüz yeni yeni ortaya çıktı ve böylelikle banka hesapları online ortama taşınabildi. Bu sayede, bugün hiç düşünmeden kullanılan PayPal ve Square gibi çok sayıda online ödeme platformu dünyaya geldi.

Bununla birlikte tüm bu “dijital işlemler” faaliyetlerini sürdürebilmek için merkezi bir sisteme ihtiyaç duyuyor. Bankanız veya PayPal gibi finansal servisler, kullanıcı hesaplarını sürekli güncel tutmaktan ve sayımların doğru bir şekilde yapıldığını garantilemekten sorumlu. Bu sistemler dijital paranın merkeziyetçi formunu temsil ediyor.

Bitcoin, mahsuplaşma sürecini merkeziyetsiz hale getirerek dijital para endüstrisinde adeta bir devrim yaptı. Bitcoin, kullanıcılar arası işlemlerde her an tutarlılığı sağlayan merkezi bir yapı yerine, hesap bakiyelerinin ve işlemlerin tüm dünyadaki kullanıcılarla yarı anonim (pseudonymous) olarak paylaşıldığı bir sistem kullanıyor. En basit haliyle açıklamak gerekirse, Bitcoin protokolünde yer almak isteyen herkes, ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımı indirip bu ağa katılabilir.

Bir Bitcoin kullanıcısı olarak birine Bitcoin göndermek için tüm bilmeniz gereken onların Bitcoin adresidir (bu bilgi bir dizi harf ve sayıdan oluşuyor, alıcı kişinin ismi veya herhangi bir kişisel bilgi içermiyor!). Sahip olduğunuz Bitcoin’i bir adrese göndererek, aslında işleminizi Bitcoin ağı üzerinde blockchain teknolojisi (buna daha sonra değineceğiz) kullanarak yayınlıyorsunuz (Merhaba, ben Ayşe, Ali’ye 1 BTC gönderiyorum). Bitcoin ağı, Ayşe’nin cüzdan bakiyesinin en güncel halini takip ettiği için, sistem onun cüzdan bakiyesini kontrol ediyor (Örneğin, Ayşe’nin cüzdanında 2 BTC var, yani Ali’ye 1 BTC gönderebilir) ve işlemi tamamlıyor.

Kısacası Bitcoin, bu paylaşımlı hesap defterinin daima tutarlı olacağını garantileyerek çalışıyor ve yeni Bitcoin işlemlerini (Ali, Ayşe’ye 2 BTC geri yolluyor) doğruluyor, kayda geçiriyor ve ardından hesap defterine ekliyor. İşte bu yeni “bilgi bloklarının” var olan blok zincirine eklenmesi, blockchain (blok zinciri) teknolojisinin kalbini oluşturuyor.

Bitcoin Madenciliği Nasıl Çalışır?

“Madencilik” blockchain’e yeni bloklar ekleme eylemine verilen addır. Daha basit bir dille açıklamak gerekirse, Bitcoin madencileri temelde çok karışık bir bulmaca olan kriptografik bir problemi çözmek için kayda değer miktarda bilgisayar gücü tahsis ediyorlar. Bulmacayı, diğerlerinden önce başarıyla çözen madenci, blok ödülü olarak daha önceden belirlenmiş miktarda Bitcoin ile ödüllendiriliyor. Bazı durumlarda blok ödülleri, madencilerin kaynak paylaşımı için bir araya geldiği madencilik havuzlarına veriliyor.

Bulmaca çözüldüğü anda blok onaylanıyor ve blockchain’e ekleniyor. Bu yeni bilgi tüm düğümlere, yani Bitcoin protokolü katılımcılarına gönderiliyor ve herkesçe paylaşılan defter bir kez daha güncelleniyor.

Bitcoin’in fiyatı arttıkça blok ödülü de gitgide daha cazip hale geliyor. Bu da daha çok madenciyi blok kazma yarışına katılmaya teşvik ediyor. Karşılık olarak sistemde ne kadar çok madenci varsa ağ da o kadar güvenli oluyor. Artan rekabet, buna ek olarak, madencilerin yarışta kalmak için sürekli yeni donanıma yatırım yapması anlamına geliyor.

Bitcoin Ödül Yarılanması (Bitcoin Halving) Nedir?

Bitcoin'in değerinin sonsuz arz neticesinde zarar görmesini önlemek isteyen Satoshi Nakamoto, her 210 bin blokta gerçekleşecek bir "yarılanma etkinliğini" kodlara ekledi. Bitcoin ağı ilk çıktığında, Bitcoin’in blok ödülü üretilen blok başına 50 BTC idi. 2012’de bu miktar 210 bininci blokta yarıya düşürüldü ve blok ödülü 25 BTC oldu. İkinci yarılanma 2016’da 420 bininci blokta gerçekleşti ve blok ödülü 12,5 BTC oldu.

BTC’nin toplam arzına (21 milyon BTC) ulaşana kadar bu işlem her 210 bin blokta uygulanacak. Son blok ödülünün 2140’da verileceği tahmin ediliyor! Bitcoin ödül yarılanması hakkında daha fazla bilgi için Bitcoin Halving sayfamıza ve blog yazımıza göz atabilirsiniz.

Bitcoin Nasıl Saklanır?

Bitcoin saklamanın birçok farklı yolu var – işte bunlardan birkaçı:

Bitcoin borsasında tutun

Dünyanın her yerinde birçok çeşitli Bitcoin borsası mevcut. Bu borsaların tamamı sizin başka kripto para birimleri (altcoinler) veya devlet para birimleri (USD, EUR, GBP vs.) için Bitcoin satmanıza olanak sağlıyor. Aynı zamanda bu borsalar, sahip olduğunuz BTC varlıklarını sizin adınıza saklıyor. Onları güvende tutmak da, borsanın görevi haline geliyor. Kripto para borsalarının hack saldırısına uğradığı veya müşterilerine ait BTC'leri kaybettikleri durumlar da yaşandı; bu nedenle kripto varlıklarınızı emanet etmek için bir borsa arıyorsanız, araştırmanızı iyi yapın. Bu kripto para birimi için en son borsaların listesi ve işlem çiftleri için piyasa çiftleri sekmemizi ziyaret edin.

Bitcoin cüzdanında saklayın

Sahip olduğunuz Bitcoin’i kripto borsasında tutmak yerine bir Bitcoin cüzdanında da tutabilirsiniz. Cüzdanlar ikiye ayrılıyor; soğuk cüzdan ve sıcak cüzdan. Sıcak cüzdanlar, internete bağlı çalışan, yani Bitcoin’i online ortamda tutan yazılımlardır. Sıcak cüzdanlar, işlem yapmaya daha uygun olsalar da internete bağlı kaldıkları için gelecek saldırılara karşı mantıken daha zayıftırlar.

Soğuk cüzdanlar “online” olmayan cüzdanlardır. Hacker’lar bu tip soğuk depolama araçlarına internet üzerinden erişemez. Bu yüzden soğuk cüzdanların saldırıya uğrama ihtimali çok daha azdır. Buna karşın, sahip olmak için bir ücret ödemek gerektiğinden ve kullanımı teknik bilgi gerektirdiğinden, bu tip cüzdanlar kullanıcı açısından daha zahmetlidirler. Soğuk cüzdana örnek olarak donanım tabanlı cüzdanlar ve kâğıt cüzdanlar verilebilir.

Bitcoin Cüzdanı Nasıl Kullanılır

Birçok farklı Bitcoin cüzdanı mevcut; web, masaüstü ve kağıt bunlardan sadece birkaçı. Hangi cüzdan tipi sizin için uygun?

İçindekiler

Yazılım Cüzdanları
Web Cüzdanları
Multisig Cüzdanlar
Masaüstü Cüzdanları
Mobil Cüzdanlar
Donanım Cüzdanlar
Kağıt Cüzdanlar

Önceki bölümde, Bitcoin cüzdanı nedir ve insanların itibari para ile işlem yapmak için kullandığı geleneksel banka hesaplarından nasıl ayrılır sorularını yanıtladık.

Buradan itibarense Bitcoin cüzdanlarının yazılım, donanım ve kağıt olmak üzere çeşitlerini ve nasıl kullanıldıklarını inceleyeceğiz.

Bu üç temel türe ek olarak Bitcoin cüzdanları, tek anahtarlı veya çoklu imza destekleyen teknoloji de kullanabiliyor. Dijital cüzdanlar ayrıca, depolama biçimlerine göre "sıcak" ve "soğuk" şeklinde ayrılıyorlar. Sıcak cüzdan internete bağlanırken, soğuk cüzdan çevrim dışı çalışıyor.

Yazılım Cüzdanları

Yazılım cüzdanlar; web, masaüstü ve mobil cüzdan çeşitlerini kapsıyor.

Web Cüzdanları

Web cüzdanı, kullanıcıların internet tarayıcısı aracılığıyla BTC blockchain ağıyla etkileşime girmesine izin veriyor. Özel anahtarları (private key) ve diğer "kimlik bilgilerini" çevrim içi sunucuda barındırıyor. Dolayısıyla web cüzdanları, aynı zamanda sıcak cüzdan olarak değerlendirilebilir.

Birçok web cüzdanı, tıpkı kullanıcıların kolayca alım satım işlemi yapmalarına ve varlıklarını saklamalarına izin veren kripto para borsaları gibi, üçüncü parti hizmet sağlayıcıları üzerinde barındırılıyor.

Kripto para borsasında kullanıcı hesabı açıldığında, genellikle otomatik biçimde BTC cüzdanı da oluşturuluyor. Hatta bazen, borsa üzerinde alınıp satılabilen tüm kripto para birimleri için ayrı cüzdanlar da otomatik oluşturulabiliyor.

Borsa tarafından sağlanan dijital cüzdanlar kullanım kolaylığı sunarken, borsa entegrasyonu sayesinde de alım satım işlem süresini kısaltıyor.

Borsada hesap oluşturmak, herhangi bir çevrim içi hizmet sağlayıcısı üzerinde hesap açmakla neredeyse aynı. Buna ek olarak, kimlik belgesine ait bir fotoğrafı sisteme yüklemek ve Müşterini Tanı (KYC) prosedürlerini tamamlamak beklenebiliyor.

Bununla birlikte, web cüzdanları borsada barındırıldığından ve kullanıcıya ait cüzdan anahtarları da üçüncü parti tarafından yönetildiğinden, olası bir siber saldırı veya dolandırıcılık girişimine karşı kullanıcılar savunmasız kalabilir.

Bu nedenle, borsalara girişlerde iki veya daha çok faktörlü kimlik doğrulama kullanılması, para çekme erişimi ve kimlik avı önleme araçları dahil olmak üzere, alım satım platformu veya web cüzdan sağlayıcısı tarafından sunulan güvenlik araçlarının aktif hale getirilmesi çok önemli.

Kullanıcılar, cüzdan anahtarlarının üçüncü parti sağlayıcı tarafından kontrol edilmesinden dolayı rahatsızlık hissederlerse, kimi web cüzdanları tarafından desteklenen çoklu imza (multisig) cüzdanı tercih edebilir.

Multisig Cüzdanlar

Multisig, çoklu imza (multisignature) ifadesinin kısaltması olarak kullanılıyor. Bu teknolojiyi, işlemleri iki veya daha fazla kullanıcının dijital biçimde onaylamasını sağlayan dijital imza teknolojisi olarak da tanımlamak mümkün.

Web veya başka türden olması fark etmeksizin standart bir Bitcoin cüzdanı, tek anahtar teknolojisi kullanıyor, yani fonlara erişmek için özel anahtar (private key) gerekiyor.

Bunun aksine multisig cüzdanlar, işlemleri doğrulamak veya cüzdandaki varlıklara erişmek için birden fazla doğrulayıcının onay vermesini şart koşuyor.

Multisig, tek anahtar kullanılmasından kaynaklanan güvenlik açığını azaltıyor. Aynı zamanda, işletmelerin kurumsal cüzdanlarını yönetmelerine veya saklama işlemleri için kullanılmalarına da yardımcı oluyor.

Masaüstü Cüzdanları

Masaüstü cüzdanlar, kullanıcının internetten indirdiği ve kendi bilgisayarı üzerinde çalıştırdığı bir yazılıma dayandığı için web cüzdanından ayrılıyor. Masaüstü cüzdan kullanıcılara, depolanan anahtar verileri üzerinde tam kontrol hakkı tanıyan "wallet.dat" dosyası içeriyor.

Masaüstü cüzdanı kurup ayarlamalarını yapmadan önce, güvenlik amacıyla "wallet.dat" dosyasına erişim parolası konulması ve bilgisayarda virüs veya kötü amaçlı yazılım bulunmadığından emin olunması önemli.

Ayrıca, bilgisayarda yaşanma ihtimali olan teknik sorunlara karşı "wallet.dat" dosyasını yedeklemek ve birikimlerin geri alınması için gerekli olan anahtar bilgisi ile varsa "seed (tohum)" cümlesini farklı bir yere kaydetmek de unutulmamalı.

Mobil Cüzdanlar

Mobil cüzdanlar, adından da anlaşılacağı üzere, akıllı telefon uygulaması kullanılarak çalışır. Genellikle QR kod ile Bitcoin işlemlerinin gerçekleştirilmesi için elle yapılandırılırlar. Bazı mobil cüzdanlar, çevrim içi borsa hesabına ait uygulamaların bir uzantısı olarak çalışır. Bu nedenle kullanıcı girişi, cüzdan ve hesap bilgileri de aynı olur.

Web ve masaüstü cüzdanlara benzer şekilde mobil cüzdanlar; virüs, kötü amaçlı uygulama ve yazılım bulaşma riskine karşı dikkatli biçimde yönetilmeli. Kişinin kendi anahtarlarına hükmetmesine olanak tanıyan mobil cüzdanın kullanılması durumunda, özel anahtar (private key) veya tohum (seed) bilgisinin yedeklenmesi gerek.

Donanım Cüzdanlar

Görüldüğü üzere yazılım tabanlı cüzdanlar; çevrim içi hizmetler ve/veya üçüncü parti merkezi sağlayıcılarla etkileşim halinde olduğundan güvenlik risklerine karşı savunmasız kalabilir.

Bu sebepten ötürü, kripto para birimlerini uzun süre güvenle saklamak isteyen kullanıcılar (HODLers) genellikle "soğuk" olarak tarif edilen, internete bağlı olmadıkları için daha güvenli görünen donanım cüzdanlarını tercih ediyor.

Donanım cüzdanları genellikle, açık (public) ve özel (private) anahtar oluşturmak için rastgele sayı üretme (RNG) yöntemi kullanan, küçük boyutlu birer fiziksel elektronik cihaz oluyor.

Donanım cüzdanı çoğunlukla, cihaza erişen kullanıcılara koruma sağlamak üzere bir PIN kodu ve kurtarma işlemi için de kurtarma ifadesi (recovery phrase) — bu bazen "anımsatıcı tohum (mnemonic seed)" olarak da adlandırılır — oluşturulmasına imkan veriyor.

Mnemonic seed ismi verilen anımsatıcı, genellikle donanım cüzdanının özel anahtarları (private key) için yedek görevi gören 24 kelimelik kurtarma ifadesinden oluşuyor

Donanım cüzdanlarını kullanmak, yazılım tabanlı alternatiflerinden biraz daha zor olsa da, siber saldırılara ve bilgisayardaki kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma sağladığından kripto paraları depolamanın en güvenli yolu olarak kabul ediliyorlar. Birçok ünlü donanım cüzdan modeli, kullanımı kolay arayüz sunan masaüstü uygulamasıyla birlikte geliyor.

Bazı donanım cüzdanları, merkeziyetsiz borsalara veya web cüzdanlarına bağlanma seçeneği sunarak, erişilebilirlik ve alım satım platformlarına entegrasyon sorunlarının da üstesinden gelinmesine yardımcı oluyor.

Kağıt Cüzdanlar

Kağıt cüzdanlar; Bitcoin cüzdan adresinin ve buna karşılık gelen özel anahtar (private key) bilgisinin, QR kodu şeklinde üzerine yazıldığı kağıt parçasından ibaret olan, soğuk depolama biçimi şeklinde tanımlanabilir.

Sıcak cüzdanlara kıyasla risklere karşı daha güvenli olsalar da, kağıt cüzdanların önemli dezavantajları var. Kağıttaki verilerin silinmesi veya kolay okunamaması durumunda bilgiler yanlış yorumlanabilir. Ayrıca bu cüzdanlar, tüm meblağın tek seferde kullanılmasını şart koşar ve işlem sonrası yeniden oluşturulur.

Kağıt cüzdandaki varlıkların bir kısmını harcayabilmek için, kullanıcıların bakiyelerinin tamamını farklı bir cüzdan türüne (web, masaüstü veya donanım) aktarması ve ardından bakiyelerinin bir kısmını o cüzdan üzerinden harcaması gerekiyor.

Dahası, kullanıcılar kağıt cüzdan bakiyelerinin sadece bir kısmını başka cüzdana aktarmaya çalışırsa, kalan paranın varsayılan olarak Bitcoin protokolünde yer alan "para üstü adresine (change address)" gönderilmesi riski ortaya çıkıyor. Artan para orijinal kağıt cüzdanda kalmayacağından, para üstü için önceden farklı bir kağıt cüzdan belirlenmemişse, fonların kaybolma riski ortaya çıkabilir.

Bitcoin Adresi Nasıl Oluşturulur

Nasıl ki bir e-posta adresi, mesajınızın doğru kişiye ulaşmasını sağlıyorsa, Bitcoin adresiniz de kripto paranızın güvenle gönderilmesini temin eder.

İçindekiler

Bitcoin Adresi Nedir?
Adres Oluşturma Nasıl Çalışıyor?
Bitcoin Adresini Nerede Saklarım?
Kripto Parayı Güvende Tutmak için Hızlı İpuçları

Demek Bitcoin almaya karar verdiniz. Ama bir saniye! Bitcoin adresi dedikleri şey de ne? Bir özel anahtara ihtiyacınız var mı? Bitcoin cüzdanı, tüm bu denklemin neresinde kalıyor? İşte sizin için hazırladığımız en kapsamlı (ve basit) kripto para adresi oluşturma rehberi.

Bitcoin Adresi Nedir?

Nasıl ki bir e-posta adresi, mesajınızın doğru kişiye ulaşmasını sağlıyorsa, bir Bitcoin adresi de kripto paranızın blockchain üzerinde doğru yere ulaşmasını sağlamakta kritik önem taşıyor.

BTC göndermenizi ve almanızı sağlayan fiyakalı bir kriptografik kod parçası olan açık anahtar, bir QR kodu formundadır.

Neyse ki, Bitcoin ağını kullanmaya başlamak için bilgisayar bilimlerinde doktora yapmanıza gerek yok. Pek çok borsa veya cüzdan, Bitcoin alımı yaptıktan sonra sizin için bir adres oluşturacaktır.

Adres Oluşturma Nasıl Çalışıyor?

Yeni bir adresle ilgili en ürkütücü kısım ise, ne kadar uzun olduklarıdır: harf ve rakamlardan oluşan 26 ila 35 arası karakter. Bir BTC adresi "1", "3" veya "bc1" ile başlar.

Bitcoin işlemleri banka hesap transferleri gibi iptal edilemiyor veya geri iadesi mümkün olmuyor. Bu yüzden de gönderim yapmadan önce adres satırını iki ve hatta üç kez kontrol etmek önem taşıyor.

Bir Bitcoin ödemesini yanlış kripto para cüzdanına gönderirseniz, o cüzdanın sahibinden size parayı geri yollamasını istemekten başka çareniz kalmaz.

Bitcoin Adresini Nerede Saklarım?

Açık ve özel anahtarlarınızı güvende tutmak gerçekten önemli ve Bitcoin'lerinizi kötü niyetli insanlardan korumak için kullanabileceğiniz birkaç yöntem var.

BTC borsaları : Coinbase ve Binance gibi platformlar, PayPal hesabına veya online bankacılığa benzer bir deneyim sunuyor. Android ve iOS platformlarında bulunabilen bu mobil cüzdanlar, işlem geçmişinin tamamını gösteriyor. Dahası, hatırlatma sözcükleri ve iki adımlı doğrulama sayesinde hesabınızı daha güvenli tutmaya yardımcı oluyorlar.
Donanım Cüzdan: Online blockchain cüzdanları, BTC varlığınızın internete bağlı "sıcak cüzdanlarda" tutulması durumunda çalınma riski taşıyor. Donanım cüzdanı ile coin'leriniz şifrelenmiş bir şekilde fiziksel bir cihazda, internetten bağımsız soğuk cüzdanda saklanıyor. Bu ürünlerin pek çoğu, Ethereum gibi diğer kripto paraları da destekliyor.
Kağıt Cüzdan: Eski usul bir yöntem istiyorsanız, Bitcoin adresinizi bir kağıda yazabilir veya daha kolayı çıktı alabilirsiniz. Özel anahtarı bu şekilde saklamak da pek risksiz sayılmaz. Kağıt cüzdanı kaybederseniz, sahip olduğunuz BTC de sonsuza kadar kaybolabilir.

Kripto Parayı Güvende Tutmak için Hızlı İpuçları

Şöyle düşünün; 50 bin dolarınız olsa hepsini cüzdanınızda tutar mıydınız? BTC için durum neden farklı olsun?

Birden fazla Bitcoin adresi kullanarak tüm kripto paranızın tek noktada olmasını önlemek akıllıca bir hareket olacaktır.

Günlük alım işlemlerinizi gerçekleştirecek kadar küçük miktarda Bitcoin saklamak için mobil cüzdanlar ideal bir seçenek olacaktır; ancak günlük düzende dokunmayacağınız fonları saklamak için teknoloji harikası bir donanım cüzdanına geçmeniz tavsiye edilir. Kripto paranızı nasıl güvende tutacağınıza ilişkin bizim de kısa bir rehberimiz bulunuyor, detayları buradan görüntüleyebilirsiniz!

Bitcoin Gönderimi Nasıl Yapılır

Bitcoin alıp satmaya başladığınıza göre, farklı bir şey yapmayı öğrenmenin vakti geldi: Bitcoin göndermek.

İçindekiler

Bitcoin Cüzdanları
Bitcoin Göndermek: Bazı Önemli Noktalar
Bellek Havuzu (Mempool) Nedir?

Bitcoin (BTC) eşler arası bir elektronik para sistemidir ve kullanıcılara, aracı bir kuruma ihtiyaç duymadan, dünyanın her yerine doğrudan transfer yapabilme imkanı sunar. Bitcoin göndermek için, kullanıcının Bitcoin işlemi yapmayı sağlayan temel altyapıya alışmaları gerekiyor.

Bitcoin Cüzdanları

Bitcoin (BTC) göndermek isteyen kullanıcının bir Bitcoin cüzdanı kullanması gerekiyor çünkü Bitcoin blockchain ağı ile etkileşim ancak böyle mümkün oluyor.

BTC cüzdanlarının kullanıcıya ait kripto parayı "sakladığı" genel bir benzetme olarak kullanılıyor. Ancak gerçekte Bitcoin cüzdanlarının işlevi, blockchain işlemleri aracılığıyla kripto para alıp gönderebilmek için gerekli bilginin üretilmesini sağlamaktan ibaret.

Üç ana Bitcoin cüzdanı tipi bulunuyor ve bunlar yazılım, donanım ve kağıt olarak sıralanıyor. Her biri, sundukları işlevsellik ve güvenlik açısından farklılaşıyor. Bitcoin cüzdanının internete bağlı olup olmamasına göre ayrıca "sıcak" ve "soğuk" cüzdan şeklinde kategorilere ayırmak da mümkün.

Bir kullanıcı, diğerine bir ödeme veya ticaret aracı olarak Bitcoin gönderebilir ya da kişi farklı amaçlarla (örn. kripto para alım satımı veya HODL) kullandığı kendi Bitcoin cüzdanlarına BTC göndermek isteyebilir.

İster yazılım, ister donanım, isterse kağıt olsun, her cüzdan bir diğer cüzdan adresine Bitcoin göndermek için kullanılabilir. Yeter ki gönderilen adres özellikle Bitcoin cüzdanı olarak işlev görsün ve Ethereum (ETH), Bitcoin Cash (BCH) veya XRP gibi farklı kripto paralara ait cüzdanlardan biri olmasın.

Bitcoin Göndermek: Bazı Önemli Noktalar

BTC gönderme süreci seçtiğiniz cüzdan türüne ve cüzdan sağlayıcıya göre değişiklik gösterecektir.

Tüm yöntemlerde ortak olan ise, göndermek istediğiniz Bitcoin miktarını size sunulan ekranda belirlemek: Bu bir mobil uygulama, masaüstü uygulaması, web tarayıcısı veya bir Bitcoin ATM'si üzerinden olabilir.

Ayrıca alıcı tarafın cüzdan adresini bilmeniz ve bunu transferde "hedef adresi" olarak girmeniz gerekiyor.

Ek olarak, tek bir kullanıcı Bitcoin cüzdanıyla birden fazla yeni cüzdan adresi oluşturabilir ve bunların her biri kendi eşsiz özel anahtarıyla eşleştirilir. Cüzdan adresleri Bitcoin blockchain üzerinde herkese açık bir şekilde tutulsa da, onunla eşleştirilen bu özel anahtar (private key) kalıcıdır ve mutlak surette gizli tutulmalıdır.

Bu süreci basitleştirmek isteyen bazı yazılım (ve kağıt) cüzdan sağlayıcıları, kullanıcılarına bir QR kod taramasıyla alıcı adresini girme imkanı sunuyor. Bazı cüzdan sağlayıcıları ise alıcının cüzdan adresiyle eşleştirilmiş bir e-posta adresiyle bile BTC göndermeye izin veriyor.

Eğer bu tür bir QR kod veya e-posta desteği bulunmuyorsa, alıcının Bitcoin adresini oluşturan harf ve rakamları tıpkı bir başkasının banka hesabına gönderim yapar gibi titizlikle kontrol etmeniz ve bilginin doğru olduğundan emin olmanız gerekiyor.

Şunu da ekleyelim; aynı kullanıcı eğer Coinbase ve Coinbase Pro Bitcoin cüzdanları gibi kripto para borsaları üzerindeki iki yazılım cüzdanı arasında Bitcoin transferi yaparsa, Bitcoin gönderme işlevinin buradaki adı Bitcoin yatır/çek olarak adlandırılmış olabilir.

BTC gönderimini Ledger Nano S gibi bir donanım cüzdanından yapmak söz konusu olduğunda ise kullanıcıların genelde bu fiziksel donanımla bir masaüstü uygulaması ekranı üzerinden etkileşime girmesi beklenir.

BTC gönderirken şunu da unutmayın, kullanıcılar bazen transfer için alınacak işlem ücretinin ne kadar yüksek olacağını seçebiliyor. Genelde işlem ücreti ne kadar düşükse, Bitcoin işleminin Bitcoin blockchain üzerindeki doğrulanma süresi de o kadar uzuyor.

Bellek Havuzu (Mempool) Nedir?

Bitcoin işlemleri nasıl çalışır sorusuna yanıt ararken, "mempool" ifadesine denk gelebilirsiniz. Bu, bellek (memory) ve havuz (pool) sözcüklerinin kısaltmasını temsil ediyor.

Bellek havuzu, bir madenci tarafından henüz doğrulanmamış ve blockchain üzerinde bir sonraki bloka eklenmeyi bekleyen tüm BTC işlemlerinin içeren bir kayıttır. Bellek havuzu ağ üzerindeki her bir düğüm noktasında ayrı ayrı saklanıyor ve bir benzetme yapmak gerekirse, bekleyen Bitcoin işlemleri için bir "bekleme odası" işlevi görüyor.

Bellek havuzundaki işlemler, blockchain'e her yeni blok eklendiğinde periyodik olarak temizleniyor. Bellek havuzunda beklemede olan işlemler, ancak minimu işlem ücreti eşiğini aştıklarında temizleniyor (işleniyor).

Bellek havuzundaki düşük öncelikli transferler, yani örneğin düşük ücretli olanlar, işlenip doğrulanabilmek için genelde birden fazla blok "beklemek" durumunda kalıyor.

Bitcoin Madenciliği Nasıl Yapılır

Her ne kadar artık evde Bitcoin madenciliği yapmak pek mümkün olmasa da, varınızı yoğunuzu yatırmaya gerek olmaksızın kripto para madenciliği yapmanız için hala çeşitli yöntemler mevcut.

İçindekiler

Bitcoin Ağında Transfer İşlemleri Nasıl Çalışıyor
Hash Oranı Nedir?
Bitcoin Madencilik Donanımı Nedir?
Başlıca Madencilik Donanımı Türleri
Alternatifler: Madencilik Havuzları ve Bulut Madenciliği
Bitcoin Madenciliği Yapmaya Başlamalı mısınız?
Altcoin Madencilik Fırsatları Neler?

BTC madenciliği yıllar geçtikçe çok daha zor hale geldi. Kripto paraların ilk dönemlerinde, bir dizüstü bilgisayardan dahi yeni coin madenciliği yapmak mümkündü. Karmaşık matematiksel problemler çözüp yeni işlem blokunu doğrulayan, 50 BTC ödülün sahibi oluyordu. (Bu blok ödülü o dönemde sadece 50 dolar ediyordu ve hiç kimse bu dijital paranın zamanla böylesine değer kazanacağını bilmiyordu.)

Bugünlerde Bitcoin madencileri için hayat o kadar kolay değil. Blok ödülleri birkaç yılda bir yarılandı ve her blokta dolaşıma giren Bitcoin sayısı 6,25 BTC seviyesine kadar düştü. Buna karşın, Bitcoin işlemlerinin halen doğrulanması gerekiyor. Diğer bir deyişle, işlem ücretleri madenciler için kritik bir gelir kaynağı haline geldi.

Burada, Bitcoin madenciliği nasıl çalışır konusuna açıklık getireceğiz, blockchain'in işleyişini sürdürmek için ne kadar bilgisayar gücüne ihtiyaç duyulduğunu masaya yatıracağız ve madencilik donanımının kullanılabileceği diğer iş ispatı sistemlere göz atacağız.

Bitcoin Ağında Transfer İşlemleri Nasıl Çalışıyor

Yeni Bitcoin üretmeyi sağlayan teknolojiye derinlemesine dalış yapmadan önce, bir blok Bitcoin nasıl çıkarılıyor basit şekilde öğrenelim.

Bildiğiniz üzere, blockchain ilk blokun çıkarıldığı 2009 yılından bu yana Bitcoin'e ilişkin tüm işlem kayıtlarının tutulduğu ana yerdir. Yıllar içinde bu bloklardan bir zincir oluşturuldu ve bu sayede geçmiş işlemler üzerinde değişiklik yapmak neredeyse imkansız hale geldi. Herhangi bir işlem verisini düzeltmek istense, o bloktan sonraki tüm blokların yeniden hesaplanması gerekirdi ve bu mantıksız derecede yüksek bilgi işlem gücüne ihtiyaç duyardı.

Açık defter kullanılmasının en büyük faydalarından biri de aynı Bitcoin'in aynı anda iki defa kullanılmasına izin vermeyerek, çifte harcamayı önlemesi. Kağıt parada örneğin bir video oyunu için 50 doları fiziksel olarak vermeniz gerektiği için çifte harcama sorunu yoktur; bir sonraki dükkana gidip aynı banknotla ayakkabı almanız mümkün olmaz.

BTC madencilik sürecine dönecek olursak, her 10 dakikada bir yeni blok oluşturuluyor. Başka bir deyişle, Bitcoin madencileri blok ödülü alabilmek için her saat yaklaşık altı kez muazzam bir rekabete girişiyor.

Madencilik çok fazla bilgi işlem gücü gerektiriyor ve bir bloku doğrulayabilen şanslı kişi, bir matematik problemini ağın geri kalanından daha önce çözmüş oluyor. (Bu aynı zamanda iş ispatının da temel mantığını oluşturuyor, yüksek işlem gücü sayesinde hizmet engelleme saldırıları önlenebiliyor.)

Bahsi geçen soru çözüldüğünde, 1 MB boyutundaki yeni blok da meydana gelmiş oluyor. Doğrulanmayı bekleyen Bitcoin işlemleri bunun ardından bir bellek havuzundan (mempool) derleniyor. Bitcoin madencisi, kendi işlem bloklarında daha fazla işlem ücreti ödemeyi kabul eden Bitcoin kullanıcılarına genelde öncelik tanıyor.

Bu yeni blok ayrıca "coinbase işlemi" adlı bir veriyi de içeriyor. Bitcoin madencileri, emekleri için 6,25 BTC'lik blok ödülünü ve kendi bloklarındaki her transferin işlem ücretini bu şekilde topluyor.

Evet, 10 dakikalık süre zarfında bir hayli olay gerçekleşiyor. BTC madenciliği nasıl işliyor artık kabaca bir fikrimiz var, şimdi işin derinine inelim. Sıradaki bölüme geçmeden önce çayınızı tazelemek isteyebilirsiniz.

Hash Oranı Nedir?

Hash oranı, herhangi bir anda Bitcoin blockchain ağının ne kadar güçlü olduğunu tespit etmek için önemli bir göstergedir. Özetle, bu oran Bitcoin ağında o anda genel olarak ne kadar işlem gücü olduğunu gösteriyor.

Hash oranı, Bitcoin madencilerinin, blokları işlemek için ne kadar bilgi işlem gücü ayırdıklarını bize söylüyor. Hash gücünün daha yüksek seviyede olması, blockchain ağının daha güvende olduğu anlamına geliyor.

Kripto para madenciliğinin yaklaşık her 10 dakikada bir yeni blok üretecek şekilde kesintisiz olarak gerçekleşmesini sağlamak için, blockchain üzerindeki madencilik zorluğu aşağı yukarı her iki haftada bir düzenli olarak yeniden ayarlanıyor. Eğer hash oranı yüksek bir seviyedeyken, blok ödülü almak için çözülmesi gereken matematiksel problemler fazla kolay olsa, yeni BTC'ler dolaşıma çok daha hızlı girerdi. (Çok zor matematiksel problemler de benzer sorunlar çıkarırdı.)

Baş döndüren rehberimizin bir sonraki bölümünde, başarıyla Bitcoin madenciliği yapmak için gereken ekipmana göz atıyoruz.

Bitcoin Madencilik Donanımı Nedir?

Kısaca bahsetmek gerekirse, madencilik donanımları özellikle yeni Bitcoin çıkarmak için tasarlanmış yüksek performanslı bilgisayar donanımlarıdır.

Teknoloji harikası işlemciler, madencilerin matematik problemi çözme rekabetinde birinci olma şanslarını artırabilmek için olabildiğince yüksek hash oranı sunmayı amaçlıyor.

Bitcoin madencilik donanımı üreten birkaç farklı şirket bulunuyor, ayrıca kendi donanımınızı toplamanız da mümkün. Her şeyden önce elektrik masrafını düşünmek gerekiyor; aksi halde enerji tüketiminiz kazanacağınız tüm blok ödüllerinden daha ağır basabilir.

Bir Bitcoin madencilik donanımının ana parçaları bir anakart, güçlü bir ekran kartı (Nvidia ve AMD bu alanda iki büyük üreticidir), dayanıklı bir güç kaynağı, kurduğunuz sistemin aşırı ısınmasını önleyecek bir soğutma çözümü, güvenilir bir işlemci ve tüm sistemi bir arada tutup tozdan koruyacak bir kasadan oluşuyor.

Başlıca Madencilik Donanımı Türleri

Piyasada bulunan en yaygın madencilik donanımlarına bir göz atalım. Her bir Bitcoin madencilik donanımı tipinin kendine göre artıları ve eksileri var.

ASIC madenciliği. Uygulamaya özel entegre devre (application-specific integrated circuit) ifadesinin kısaltması olarak kullanılıyor. Bu cihazlar sadece Bitcoin ve diğer kripto paraların madenciliğini yapmak amacıyla kuruluyor. Bu tür donanım farklı formlarda tasarlanabiliyor ve bazı setler, diğerlerine göre çok daha pahalı olabiliyor. Bu donanımlar, özellikle elektrik tüketimini minimumda tutarken yüksek seviye bilgi işlem gücü sağladıkları için fayda sağlıyor.
Scrypt madenciliği. Bu madencilik yaklaşımı, özellikle Litecoin blockchain'inde oldukça popüler. Bu sistem, SHA-256 hash algoritması için bir iyileştirme olacak şekilde tasarlanmış bulunuyor. Scrypt üzerinden, madencilerin olabildiğince hızlı biçimde rastgele sayılar üreterek RAM içinde bir konuma kaydetmeleri gerekiyor. Bu yaklaşım özellikle GPU sahibi madencilerin işine geliyor ve ASIC madencilerinin sahip olduğu avantajı azaltarak, daha eşit bir oyun sahası oluşturuyor.
GPU madenciliği. Bu, madencilik tarlalarındaki en popüler yaklaşım. Bu sistemde, blockchain'den veri çıkarmak için ekran kartları (GPU) kullanılıyor. Ekran kartları her ne kadar verimlilik sağlasalar da çok pahalı olabiliyor ve standartlar değiştikçe çok hızlı kullanışsız hale gelebiliyorlar. Bakım ihtiyacı da oldukça yüksek; soğutma ve kesintisiz elektriğe güvenilir erişim kilit önem taşıyor.
CPU madenciliği. Basit bir ifadeyle, bilgisayarınızdan kripto madenciliği yapmak. Her ne kadar basit ve ucuz olsa da, BTC madenciliği söz konusu olunca bu yaklaşım pek uygulanabilir değil. Bu yöntem en iyi altcoin'ler için kullanılabilir. Bazı durumlarda, arka planda çalışıp bilgisayarınızın boşta duran işlem gücünü kullanarak kripto çıkaracak madencilik yazılımları bulabilirsiniz.

Alternatifler:

Madencilik Havuzları ve Bulut Madenciliği

Yüksek teknolojili bu ekipmanlara para dökmek yerine seçebileceğiniz alternatifler mevcut. Adından anlaşılacağı üzere, madencilik havuzları size ait bilgisayar gücünü başkalarıyla birleştirerek yeni bir blok doğrulama şansınızı artırmayı amaçlıyor. Bir blok başarıyla doğrulanırsa, ona ait ödül gruptaki herkese pay ediliyor.

Bir diğeri ise bulut madenciliği. Bitcoin madencilik donanımını tümüyle kendiniz satın almak yerine, bu yöntemle uzak madencilik tarlalarındaki bilgi işlem gücünü etkin biçimde satın alabilirsiniz. Bu sistem, çok yönlü bir operasyona yatırımcı olarak katılıp, elde edilen getiriden pay almaya benziyor. Bu yöntemle madencilik gücünü satışa çıkaran gerçek şirketler var, ancak dolandırıcılara karşı da dikkatli olmanız gerekiyor. Ayrıca size düşen bir operasyonel yatırım olmasa da, sisteme katılabilmek için uzun süreli ve aylık ödemeleri yüksek sözleşmeler yapmanız gerekebilir. Bu ödemeler kârınızı eritirse, günün sonunda zararda kalmanız da mümkün.

Bitcoin Madenciliği Yapmaya Başlamalı mısınız?

Ne yazık ki Bitcoin madenciliği basit olmaktan çok uzak. Muazzam miktarda elektrik tüketiyor. (Bunu bir kıyaslamayla açıklamak gerekirse, blockchain her yıl 68,13 Terawatt saat güç harcıyor, bu da 10,7 milyon nüfuslu Çek Cumhuriyeti'nin toplam kullanımına denk. Tek bir işlem, ABD'deki ortalama bir hanenin 20 günlük tüketimine denk miktarda enerji harcıyor. Bu veriler, Digiconomist araştırmalarına dayanıyor.)

Bitcoin madenciliği özellikle elektriğin ucuz olduğu yerlerde kârlılığını koruyor. Kârlılık seviyeleri ayrıca Bitcoin'in mevcut fiyatıyla da doğrudan ilişkili. BTC fiyatı 4.000 dolar olursa, tüm bu zahmete girmeye değmeyecektir. Madencilik zorluğunun düşük olduğu zamanlarda bu işlere girişmek de kısa günün karı sayılabilecek bir miktar kriptoyu kazanma şansınızı kayda değer biçimde artıracaktır.

Altcoin Madencilik Fırsatları Neler?

Elbette madencilik donanımınızı daha küçük blockchain'lerde de kullanabilirsiniz. (Bununla birlikte, Ethereum blockchain'inin iş ispatı mutabakat mekanizmasını geride bıraktığını hatırlatmakta fayda var. Birkaç ay içinde, ETH madenciliği sona erecek.)

Scrypt yaklaşımını kullanan altcoin'lere örnek olan Dogecoin, SHA-256 Bitcoin madencilik donanımıyla uyumlu değil. Ne yazık ki bu "şaka" kripto parayı CPU ile çıkarmak da zorlaştığı için, ASIC sistemlere yatırı yapmanız gerekebilir. (Ayrıca, DOGE işlemlerinin bir sentin çok altında nedeniyle burada ücretin çok artması da mümkün olmayabilir.)

Alternatifler arasında, tamamı iş ispatı mutabakat mekanizmasına dayanan Litecoin, Monero ve Zcash yer alıyor.

Bitcoin BTC

Bitcoin Etiket

Adres tutma